Elveda Rumeli dizisinin hatırlattıkları üzerine tarihi anekdotlar üçlemesi

[Recchie]

Biz hep söylüyoruz ya dizi sayesinde bazen başımızı çevirip tarihİn unutulmuş bazı sayfalarını yeniden karıştırıyoruz diye işte o anlardan birinde rastladığım bazı noktalar vardı paylaşmak istedim

Dizi'nin finale yakın bölümlerinde osmanlı yunan savaşı sayesinde bizi oldukça etkileyen Bie Arnavut Memed tiplemesi vardı.Hani 5 akçe vermemek için inadı tutup ta Tiran a kadar yürüyüp dereyi oradan geçen Arnavut Memed.Meşhurdur gerçekten de Arnavut inadı .Tarih ten bir güzel örnek 1829 yılında ruslar Erzurumu işgal etmek üzere iken Ünlü Rus yazar Puşkin'in tanık olduğu ve aktardığı söyle bir olay gerçekleşir;Ruslar kentin teslim edilmesi için şehrin Seraskeri ile anlaşmışlardırhalkın ileri gelenleri de bu anlaşmaya uygun davranmaktadır fakat topçu paşa komutasındaki birkaç dilkkafalı Arnavut top bataryalarını ele geçirerek ayaklanır şehri teslim etmemek için ,Generaller ve kendi toplarının ateşi altındaki Erzurum ileri gelenleri Rus komutana ricacı olurlar bu inatçı bataryaları susturmak için ,böylece top bataryalarına karşı ateş başlar ve o inatçı bataryalar yavaş yavaş susar 27 Haziran 1829 günü Erzurum kalesinde rus bayrağı dalgalanmaktadır.Puşkin in " Erzurum yolculuğu" adlı öyküsünde tarihe kafatasçıların bakış açısı için çok önemli bir ders mevcuttur, halk ve Erzurum ileri gelenleri kenti teslim etmeye hazırlanırken direnen ,inatlaşan bir avuç Arnavuttur

Dizimiz tabi ki bir gün final diyecek tabi o finalde hangi zaman olacağını şu an için bilmediğimiz bir göç göreceğiz,belki göçten sonrasını da (Umarım) Şimdi sizi 1909 yılına götüreyim yani 23 Temmuz 1908 de (ki bu arada tarih olarak 3 gün sonra bu hadisenin 100 yılı oluyor) 2.meşrutiyet ilan edilmiş .İT iktdarının en heybetli bir o kadar da sıkıntılı günleri.. Amatör olarak İhtilal yapmış ve sonra hangi kadro ile devleti yöneteceğini bilemeyen İT örgütü nün çok önemli bir isminin hazırladığı bir plan var Ülkedeki ekonomik zorluklar nedeniyle zamanında Padişah 2.Abdülhamite para karşılığı Filistin topraklarını satın alma teklifi getiren Siyonist lerin tam aksine osmanlılığı ön plana çıkaran ve bu sayede devlet içinde yitirdikleri etki merkezini kazanmak isteyen Osmanlı Musevileri tarafından desteklenen bir plan .O dönemlerde sürekli Rusya dan ve baskısı ile Orta Avrupa dan kovulan ve göçe zorlanan 200 000 kadar musevi için iki bölgede kolonizasyon çalışmaları yapılıyor biri geri ekonomik geri kalmışlığın önüne geçilmek istenen Mezopotamya bölgesi diğer bölge ise çok etnik kökenli karmaşıklığın merkezi dizinin de hikayesini anlattığı Makedonya bu sayede bölgedeki Bulgar ve Sırp hatta Yunan milliyetçiliği ve ayrılıkçılığın önüne geçilmek isteniyor hatta Vardar boyunda kolonizasyon çalışmaları bile başlıyor .Şimdiii komik tarafı burada acaba bu plan İngiltere tarafından bozulmayıp ta uygulansaydı acaba (Hikaye olarak tabi) Damdaki Kemancı nın yurdundan kovulan meşhur musevi sütçü'sü Teyve ile O'nun (yine hikaye olarak ) Makedonyada Pürsıçan daki izdüşümü Sütçü Ramiz komşu olur muydu?Olsa nasıl olurdu ? Bu ara çok revaçtaymış bu konu yine, öyle haberler aldım alın bakalım size bir izdüşüm hikayesi .......

Unutuyordum ya yukaraıda anlattığım dehşetengiz planının yaratıcısı Dr Nazım .Bizim kardeşlerin (Mustafa ve Dilaver) Matmaa makinesi için yardım istemeye Selanik e gittikleri İttihatçı;;; ...da.... orada unutup atladığımız hadi biz atladık neyse de değerli senaryo ve Danışman zevatın atladığı bir hikaye var orada ki işler karışık. Dr Nazım 1872 Selanik doğumlu 1887 de Askeri İdadi ye başlıyor 1891 de ise Mektebi tıbbiye 1893 de ise İT cemiyetine katılıyor ( 21 Yaşında iken) ve aynı yıl Paris e kaçmak zorunda kalıyor ve tam 11 sene Paris te yaşıyor yani bizimkilerin yardım istemeye gittikleri zaman Dr Nazım ın Selanik te olması imkansız Ya.... böyle işte

Yukarıda paylaştığım bilgiler Sunay Akın ın "Ayçöreği ve Denizyıldızı" ve Soner Yalçın ın "Efendi" isimli kitaplarında okuduğum bilgilerden bir derlemedir

[Emre Cetin]

Yine çok güzel noktalar. Ellerine sağlık Abicim. Zaten dizideki olaylar ile tarihi gerçekler her daim örtüşmüyor. Mesela Tanzimat döneminde gayrimüslimlerin vali ve vali yardımcısı olarak atanmaları bilinen bir gerçektir. Hatta 1877 Osmanlı Mebusan Meclisinin üçte biri gayrimüslimdir. Yine kaza, vilayet ve liva idare meclislerinde de çoğunluğa göre (Rumeli'de 2 Müslim 2 Gayrimüslim) gayrimüslimlerin katılımı söz konusudur. Bu açıdan bakıldığında 1897'de Manastır'a atanan Hristiyan Vali Yardımcısına sanki bu olay ilk defa oluyormuş gibi dizide tepki gösterilmesi hataydı. İlk atama değildi çünkü bu. Bunu etnik milliyetçiliği körükleyen bir ismin atanması olarak yansıtsalardı daha güzel olurdu. Zira her Hristiyan vali veya vali yardımcısı veya meclis azası dizideki Cristoph gibi değildi.

Yani dizi ile tarih öğrenilmez ama dizi içimizdeki tarih bilincini ayakta tutabilir ve bizi konuları daha derin olarak araştırmaya sevkedebilir. Elveda Rumeli de bunu gayet iyi yapıyor zaten. Dizinin etkisiyle Tanzimat dönemine daha çok ilgi duymam ve Osmanlı Modernleşmesi üzerine araştırma yapmak istemem benim açımdan dizinin bu işi iyi yaptığını gösteriyor. Devamının gelmesi dileğiyle.......

[Emre Cetin]

Mesela bir başka nokta. 7. bölümde sanırım Mustafa Vahide ile konuşuyor ve padişahı neden tahtan indirmeye çalıştıklarını anlatıyor. Sonra şöyle diyor "Meşrutiyet gelirse Kanun-i Esasi yürürlülüğe girer, adil bir yönetim gelir......vs"

Burada da hata var. Abdülhamit döneminde Kanun-i Esasi yürürlülüktedir. Abdülhamit'in uyguladığı otoriter yönetim zaten Kanun-i Esasi'nin yeterince açık olmayan ve kapsayıcılıktan uzak maddelerinden dolayıdır. Mesela "Matbuat devlet idaresinde serbesttir" maddesine dayanarak sansürler yapılmıştır. Yani anayasanın kapsayıcılığı yetersiz olduğu için kimi maddeler kötüye kullanılmıştır, yani yapılan müdaheleler anayasaya uydurulmuştur. 1877'den yıkılana kadar Osmanlı Devleti anayasal bir monarji statüsündedir. Meclis-i Mebusan bile kaldırılmamıştır, yine usta bir manevra ile süresiz tatil edilmiş ve etkisiz bırakılmıştır. Yani Kanun-i Esasi'nin yürürlülüğe girmesi diye birşey sözkonusu değildir zira anayasa o tarihlerde zaten yürürlülüktedir. Ama Meclis'in toplanma yetkisi elinden alınmıştır.

Keşke böyle hatalar da olmasa arada ama o kadar kusur kadı kızında da olur. O yüzden tarih dizi ile öğrenilmez ama dizi tarihi öğrenmek için bizi teşvik edebilir ve etmelidir de......